Kafa travmaları
Çocukluk çağı minor (hafif) kafa travmaları
Bu sayıda sizlere yine Amerikadan merhaba diyeceğim, bu sayıda çocuklara yer vermek istiyorum. Yaz mevsiminn yaklaştığı şu dönemde sizlerle çocukluk çağı minor(hafif ) kafa travmalarından bahsetmek istiyorum. Gördüm ki Amerikada da bu konuya çok önem veriyorlar. Annelerin bilinçlenmesi, çocukların kazalarının önlenmesinde 1 numaralı unsurdur. İsterseniz yine sizlerle en çok merak edilen sorular ve cevaplar la devam edelim.
1.Düşüp kafasını vuran bir çocuğum var, çocuğum düştükten sonra ağladı, kusması olmadı ne yapmalıyız?
2.Düştükten sonra bayıldı ve bir süre baygın kaldı ise ne yapmalıyız ?
3.Çocuğum birkaç gün önce düştü, düştükten sonra herhangi bir şey olmamıştı, fakat birkaç gün sonra başlayan bulantı, kusma var ise, bebek ise emmesi azalmış ise ne yapmalıyız?
4.Düştükten sonra çocuğumuzun uyumasına izin vermelimiyiz, nasıl gıdalar ile beslemeliyiz?
Cevaplar:
1.Genellikle, bu durumla çok sık karşılaşıyoruz. Acil servise getirilen hastaların büyük çoğunluğunu bu gurup hastalar oluşturmaktadır. Aileler çocukların bir şekilde düştüğünü, fakat düştükten sonra hemen ağladığını bayılmasının olmadığını ifade ederler, genellikle çocukların başlarını çarptıkları yerde şişlik vardır, şişlik cilt altı dokuda kanama sonrası ortaya çıkan bir durumdur. Eğer düştükten sonra çocuk hemen ağlamış, kusması olmamış ise çocuğun aile tarafından 24 saat takip edilmesi uygundur. Fakat eğer çocuğun başında şişlik olmuşsa mutlaka çocuğun hastaneye götürülüp değerlendirilmesi gereklidir. Şişliğin altında kemik yapıda kırık olabilir, şişliği olan hastada şişliğe aralıklı buz uygulaması önerilebilir, buzu mutlaka bir bez üzerinden uygulamalıdır. Yoksa alttaki dokunun buz tarafından yanması söz konusu olabilir.
2.Bayılmanın süresi oldukça önemlidir.1 kaç saniyelik bayılma evde takip edilebilecek bir durumdur, eğer bayılmaya bulantı ve kusmanın eklenirse mutlaka hastaneye götürülmesi gereklidir. Bayılma daha çok beynin kafatası kemiğine çarpması sonrası ortaya çıkan bir durumdur.Eğer bayılmanın süresi dakikaları geçiyor ise evde takip edilmesi uygun değildir. Çoğunlukla aileler çocuklarını hastaneye götürmek yerine evde takip etmeyi uygun buluyorlar, sonrasında çocukta bir kötüleşme olursa hastaneye götürürüz diye düşünüyorlar, oysa bu çok yanlış bir düşüncedir. Çocuğun genel durumu kötüleştikten sonra hastaneye getirilen çocuklara hastanede de yapılabilecek fazla bir şey olmaya biliyor. Kemik yapıda bir kırık olabilir, beyin zarının üstünde ve altında bir kanama olabilir. Belki bu çok düşük bir ihtimaldir. Bayılmanın olması çocuğun daha yakın takip edilmesi gerekliliğini getirir. Hastaneye gelip değerlendirilen ve kafatası kemiğinde kırık tespit edilmeyen hastanın
ailesine 24 saatlik süre takip önerilir. Fakat kafatası kemiğinde kırık tespit edilirse böyle bir hastanın hastanede gözlemde kalması ve tomografi ile değerlendirilmesi uygundur.
3.Birkaç gün önce düşen ve sonrasında yeni bulgular tespit edilen bir çocuğun, bulguları yaşlarına göre farklılık tespit edilebilir.
- 0-2 yaş arasındaki bebeklerde bulgular daha çok huzursuzluk, emmeme, kusma, fazla uyku şeklinde devam edebilir.eğer bebeğin bıngıldağı açık ise buranın kabarık olması önemi bir bulgudur, beyin içinde bir sorun olabilir, bu yüzden annelerin dikkatli olması gerekir.
- 2-5 yaş arasındaki çocuklarda ise, yürüme bozukluğu, dengesizlik, uyku hali, bulantı, kusma,olabilir, çocuklar baş ağrısını ifade edemezler.
- 5 yaş üstü çocukların nörolojik olarak değerlendirilmesi daha kolaydır. Çünkü çocuklar daha çok kendilerini ifade edebilirler, bulantıları vardır, yemek yiyemezler, kusabilirler. Çockta birkaç gün sonra ortaya çıkan normal dışı her şey acil olarak doktora başvurmayı gerektirir.Hastanın hastaneye baş vurması ve beyin tomografisi ile değerlendirilmesi gerekebilir.
Beyin tomografisinde nelerle karşılaşılabilir?
Genellikle beyin zarlarının etrafındaki kanamalar, kafatası kemiğinde kırık var ise birkaç gün sonra bulgu verebilir. Biz bu rahatsızlığa epidural (beyin zar etrafında ki) kanama diyoruz, kanamanın miktarına göre bulguların görülme süresi değişebilir.Düştükten sonra erken dönemde bulgu veren kanamalar ise daha çok beyin zarının altında olan kanamalardır. Bunlara subdural kanamalar denir.Genellikle düştükten birkaç saat içinde başlayan ve gittikçe ilerleyen uyku hali,bulantı kusma olabilir, eğer kanama miktarı az ise bulgular daha geç dönemde ortaya çıkabilir. Kanamanın miktarına göre durumun aciliyeti değişebilir. Böyle hastalar mutlaka hastanede gözlem altında tutulup, gerekirse ameliyat edilirler.
4. Düştükten sonra en çok merak edilen konulardan biriside zannedersem, düşmelerden sonra çocuk uyumalımı, uyumamalımı?Çocukların eğer hastanede kalması gerekmiyor ise genelde ailelere şunu öğütlüyorum, çocuğunuzun uyumasına izin verin ama aralıklı olarak uyandırıp nasıl olduğuna bakın diyorum, ilk 12 saat; saat başı, sonraki 6 saat de; 2 saate bir, sonraki 6 saatte; 3 saate bir değerlendirin diyorum.Burada önemli olan nokta çocuğun hiç uyanmadan sürekli uyumaya devam etmesi,uyanma saatlerinde uyanmamasıdır. Her çocuğun normal bir uyku ritmi ve yemek yeme saatleri vardır. Eğer çocuk uyku saatinde uyuyor ise sorun yoktur,uyanması gereken dönemde halen uyumaya devam ediyor ise bir sorun olabilir, hele bu uyku sorununa birde, kusma vs gibi bir bulgu eklenirse durum daha da önem kazanır.
Beslenme nasıl olmalı, genellikle hastanede gözlem altına alınan hastalarda ilk 12 saat beslenme önermiyorum,bu durumun ciddiyetine veya hafifliğine göre değişebiliyor.Evine giden hastalara ise daha çok ilk 12 saat hafif gıdalarla ve sulu gıdalarla beslenmeyi öneriyoruz
Satırlarımı, hastalarımla yaşadığım anılardan bahsederek sonlandırmak istiyorum.
- 2,5 yaşında bir kız çocuğunu trafik kazası geçirdiği için geldiği acil serviste gördüm, ailesi ile kaza geçirdiğini düşünerek çocuk kim ile birlikte kaza geçirdi diye sordum, annesinden aldığım cevap ise çok ilginçti, birlikte yürüyorduk, o benim arkamda kalmış, yola çıkmış arabada gelip çarpmış dedi.
- Başka bir hastamda 6 yaşında bir erkek çocuğu idi, römorktan düştüğü için getirilmiş idi. Çekilen filmlerde başını arka kısmında ki kemik yokluğunu görünce sordum, buda başka bir kazadan her halde dedim, annesi çocuğun 9 aylık iken ablasının kucağından aşağıya düştüğünü ve bu yüzden beyin ameliyatı geçirdiğini söyledi. Annesine siz daha dikkatli olmalıydınız bu çocuğun römorkta ne işi var dedim, annesi bana doktor hanım orada ne iş varmış bende bilmiyorum dedi. Görüldüğü gibi annelerinde çocukları ile biraz daha ilgili olması, olabilecek kazaları belirgin olarak azaltabilir. Yorum yok diyor ve sözlerime sağlıklı yaşam dileyerek son veriyorum.
HER ŞEY GÖNLÜNÜZCE OLSUN.
Dr. Figen Yağmur Aslan